نگاهی به سریال خاتون؛ «رضاخان» فقط روی کاغذ شاه بود؟
تاریخ انتشار: ۱ آبان ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۴۶۶۹۳۰
«خاتون» بر اساس زندگینامه «خواهر پدرِ» تینا پاکروان نویسنده و کارگردان ساخته شده و مولف با پژوهش و کنکاش در تاریخچه خانواده‌اش چنین اثری را به مجموعه نمایشی تبدیل کرده است. - اخبار فرهنگی -
خبرگزاری تسنیم-امیرحسین مکاریانی؛ از سال 1388 تا سال 1400 در 12 سالی که ساخت و تولید سریال در شبکه نمایش خانگی آغاز شده، با تحلیل و بررسی دقیق محتوایی می‌توان این ادعا را مطرح کرد، سریال خاتون تنها مجموعه با رویکردی «ملی» است که در سازوکاری خارج از نهادهای رسمی و در بخش خصوصی ساخته شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
متاسفانه نسبتدادن عنوان «ملی» در نقدها و نوشتارهای سینمایی اخیر به امری رایج بدل شده و صفات عالی درباره تولیدات نمایشی بدون اشاره به دلایل و وجوه اثباتی صورت می‌پذیرد.
لذا استدلال برای به کارگیری صفت عالی «ملی» در مورد سریال خاتون، هر قضاوت بی‌طرفانه‌ای را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
تبیین به کارگیری صفت ملی
بسیاری از کارشناسان و تحلیل‌گران در حوزه سینما همچنان به دنبال مصادیق و گزاره‌های سینمای ملی هستند. با این حال کارشناسان متعددی همچنان به زعم خودشان هر چند وقت یکبار به بازتعریف سینمای ملی و اختراع دوباره چرخ می‌پردازند.
عنوان «ملی» را در مورد یک اثر هنری زمانی باید به کار برد که با استدلال‌های نمایشی و منطق دراماتیک، هر افتراق در دیدگاه و ایدئولوژی را در متن اثر تبدیل به موضوع متحدانه‌ای کند.
به غیر از آثار سینمای دفاع مقدس، تمام آثار نمایشی ساخته شده که عنوان صفت ملی را دریافت کردند، تبیین کننده دیدگاه‌های عمومی در کشور نبودند. اما تعریف سینمای ملی {مستقل از سینمای دفاع مقدس} به اثری نمایشی نسبت داده می‌شود که آگاهی‌بخشی جمعی را درحوزه‌های گفتمانی سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و... ، در جهت منافع ملی تامین کند. با این تعریف سریال «خاتون» در بزنگاه دشواری، دیدگاه آگاهی بخشی را در مورد دوران پهلوی اول ارائه می‌دهد.
خاتون را چگونه در جهت منافع ملی باید ارزیابی کرد؟
در کنکاشسریال «خاتون» باید روندها و جریانهای سیاسی- رسانه‌ای قبل و بعد آنرا مورد ارزیابی دقیق قرار داد. سازوکار رسانه‌های فارسی زبان در 12 سال گذشته تفاوت ساختاری و رشد چشمگیر فراوانی داشته‌اند.
یکی از محورهای اساسی گفتمان‌های شبه آلترناتیو سیاسی داخلی در همسویی با گفتمان احساسی و ضدنوستالوژیک برآمده از رسانه‌های فارسی‌زبان نوین {با حمایت کشورهای متخاصم} به صورت خاص، برجسته‌سازی دوران رضاخانی است.
برای کنکاشی تاریخی و ارائه قضاوت وارونه از دوران پهلوی در این رسانه‌ها مخاطب از «تونل زمانی» عبور می‌کند که هدفی جز قلع حقیقت تاریخی ندارد.
نمود اجتماعی این جریان رسانه‌ای برای نخستین‌بار در اعتراضات دی‌ماه 1396 بروز یافت و بعدها پروژه ستایش دوره رضاخانی توسط افراد و جریانهای داخلی تقویت شد.
حالا با این پرسش مهم مواجه هستیم که شنیده شدن شعارهای حمایتی از عملکرد پهلوی اول مسئولان فرهنگی کشور را برآشفت؟
آیا یک تولید فرهنگی اغنایی با جذابیت‌های عامه‌پسندانه برای بررسی گفتمان حمایتی مطرح شده در اعتراضات دی 1396 ارائه شد؟
در واقع خطر شعار مطرح شده در دی ماه 1396 از متن اتفاقات هولناک‌تر به نظر می‌رسید، اما نادیده‌انگاری در داخل، عزم رسانه‌های فارسی‌زبان را در حمایت تبیینی و تفسیری از دوران پهلوی اول افزود و این موج رسانه‌ای در غفلتی فرهنگی وارد فاز دوم یعنی پروژه اسطوره‌سازی از «رضاخان‌‌میرپنج» شده است.
از سوی دیگر در ساز و کار فرهنگی داخلی، به صورت ویژه در حوزه تولیدات نمایشی، سیاست‌گذاری رسانه ملی به عنوان مهمترین نهاد، همچنان معطوف به حمایت از محتواهای معمول و عاشقانه در رقابت با شبکه نمایش خانگی است، بی‌آنکه درکی از خطر بزرگ در اعتراضات دی‌ماه 96 لحاظ شده باشد.
به جرات می‌توان گفت کلیه تولیدات شبکه نمایش خانگی همچنان در مدار ارائه عاشقانه‌های هندسی‌محور در ساختارهای مثلثی، مربعی و چند ضلعی‌های مدرن‌تر گام برمی‌دارد و قطعا از این ریل خارج نخواهد شد.
ناگهان در این میان بخش خصوصی غیر وابسته، بر اساس راهبردهای شخصی هنرمندانه، یک مقطع حساس سیاسی از دوران رضاخانی را به عنوان دستاویزی دراماتیک استفاده می‌کند و به مهمترین گفتمان سیاسی – تاریخی دوران کنونی حتی در وجوه استعاری تبدیل می‌شود.
تکلیف مخاطب با سریال «خاتون» کاملا مشخص است. این سریال همانند سریال‌های رسانه ملی دوگانه عمل نمی‌کند.
در همین رسانه ملی سریال‌هایی ساخته شد که برش‌های متعدد تاریخ را در قالب مجموعه‌های نمایشی عرضه کرد و در عطف‌ها و بزنگاه‌هایش به صورت محسوسی نتوانست از دوران رضاخانی تحلیل درستی ارائه دهد.
متاسفانه در چند سریال مهم سیما رضاخان قزاق مقتدر وطن‌پرستی تصویر شد، اما در سریال خاتون اثرات وضعی حضور «شاه‌کاغذی» دستمایه روایت قرار گرفت.
در این سریال در جدل شیرزاد (اشکان خطیبی) خاتون(نگار جواهریان) و کمسیر «رجب‌اف» (بابک حمدیان) از زبان پرسوناژ محوری می‌شنویم که «رضاخان» فقط روی کاغذ شاه این کشور بود. این عبارت ماندگار از زبان خاتون صرفا به عنوان یک شعار شنیده نمی‌شود و تفاوت بنیادینی با شعارهای تولید شده در آثار نمایشی سال‌های اخیر دارد.
سازندگان، تمام قوای خود را متمرکز بر رویدادهای تاریخی و شخصیت‌ها کرده‌اند و طبیعی است که چنین نتایجی نه صورت شعار بلکه به عنوان نتیجه و وضعیت کشور در آن مقطع خودنمایی می‌کند.
شاه‌کاغذی و ماجرای هولوکاست ایرانی
کمی قبل از اینکه خاتون شرایط کشور در دوران «شاه‌کاغذی» را توصیف کند، مخاطب با چند گزاره نمایشی اغنایی مواجه است.
در همان قسمت اول هواپیماهای متفقین در مناطق غیرنظامی بمب‌های فراوانی را می‌ریزند و شیرزاد و همسرش در این بمباران آسیب می‌بینند.در واقع جان ایرانی پس از هشتاد سال همچنان از نظر نیروهای متفقین بی‌ارزش است.
خیانت افسرانی نظیر سرهنگ سنگری (پژمان بازغی) در مقابل تهاجم ارتش متفقین که با یک خیانت آشکار زمینه تسلیم شدن کشور را فراهم می‌کند، نخستین نقطه عطف قابل تاملی که احساسات مخاطب وطن پرست را برمی‌انگیزد.
با حضور متفقین خواهیم دید که افسران عالی‌رتبه و میهن‌دوستی نظیر سرتیپ آریا(فرخ نعمتی) توسط نیروی متفقین بدون برگزاری دادگاه نظامی و جرم‌شناسی اعدام می‌شوند.
توده‌های پارتیزانی مردمی به شکل افسارگسیخته‌ای توسط قوای متفقین اعدام می‌شوند و قحطی از زمانی ورود متفقین به یک مصیبت ملی تبدیل شد.
حالا سوالی که پیش می‌آید این است که نمایش این برش‌های مهم تاریخی در سریال خاتون یک نمایش برای خوشایند نگاه‌‌های رسمی است یا اثری بر اساس دغدغه‌های شخصی سازنده؟
تینا پاکروان نویسنده و کارگردان در پشت صحنه سریال خاتون
مهمترین ویژگی داستان «خاتون» این است که می‌تواند تمامی سوگیری‌ها در مورد این سریال و استقلال گروه سازنده را حفظ کند. جان مایه داستانی سریال «خاتون» بر اساس زندگینامه «خواهر پدرِ» تینا پاکروان نویسنده و کارگردان مجموعه به نگارش درآمده و مولف با پژوهش و کنکاش، پیشینه‌خانوادگی‌اش را به مجموعه نمایشی قابل تاملی بدل کرده و رخدادهای نمایشی سریال درباره دوره رضاخانی با مستندات قابل تاملی در دسترس است.
با این حساب در شرایط فعلی که جهت‌دهی از سوی نهادهای نظارت رخ نمی‌دهد، بخش خصوصی جسورانه بدون گول زدن و برداشت سهم خود از سفره نفت به ارائه اثری عمیق و غیرشعاری از مهمترین مقطع تاریخی کشورمان پرداخته است، آنهم در شرایط کنونی که به دلیل اجماع رسانه‌ای، گفتمان‌های آلترناتیوهای داخلی و خارجی در مورد دوره رضاخانی به اجماع رسیده‌اند تا پروژه اسطوره‌سازی از این دوره را با قوت بیشتری دنبال کنند. اما خاتون با صداقت در ارائه محتوا این کارزار را برایشان سخت‌تر می‌کند.
سریال خاتون قلب واقعیت قلع شده توسط شبه آلترناتیوهای هوادار میرپنج را هدف قرار می‌دهد، آنهم با سرمایه بخش خصوصی و بدون حمایت حاکمیتی. وقتی این محتوا برای مخاطب قابل پذیرش است که ارائه دهنده آن اعتقاد قلبی به آنچه تولید می‌کند داشته باشد و در خاتون این اتفاق افتاده‌است.
در شرایطی که عده‌ای خاص با گروگان گرفتن برخی گزاره‌های ارزشمند نمایشی از حمایت‌های گسترده‌ای برخوردارند و بهشتی منحصر به فرد برای خودشان ساخته‌اند، «تینا پاکروان» با یک سریال بسیار جذاب و خوش آب و رنگ پیش قراول این مبارزه قرار می‌گرد، بی‌آنکه از بهشت نفتی سینما و سیما بهره‌مند باشد.
اسطوره سیاسی خاص
«خاتون» ما را با برداشت تازه‌ای از مفهوم زن بودن در بزنگاه‌های حساس تاریخی آشنا می‌کند، کما اینکه تصویر آرمانی زن پمپاژ شده از سوی رسانه‌های فارسی‌زبان رضاخانی مبتنی بر در آغوش گرفتن آزادی‌های اجتماعی بدون محدودیت است اما شخصیت اصلی در عین مادر و همسر بودن، «زن بودن» برایش تعریف متفاوتی دارد. خاتون در بند زینت‌های ظاهری نیست چون نمی‌خواهد صرفا زینت المجالس و حتی بخشی از اسباب‌المطبخ باشد.
در همان قسمت اول انگشت اشاره مولف در مقام یک زن، روی علاقه به مطالعه و جستجوگری و کنکاش دلالت دارد. حتی در شب سالگرد ازدواجش از اغواگری زنانه چشم پوشی می‌کند و مطالعه را انتخاب می‌کند. گویی خاتون باید این دوران روشنفکری، همنشینی مستمر با ادبیات و هنر را از سربگذراند تا تبدیل به خاتونی شود که در بزنگاه سیاسی – اجتماعی تصمیمات شجاعانه و سازنده بگیرد. چنین کاراکترهای منحصر به فردی در تاریخ این سرزمین فراوان هستند و این تربیت خودخواسته از خاتون زنی می‌سازد تا در مقابل کرنش و انفعال شوهرش،شیرزاد، در برابر نیروهای اشغالگر دست به قیام بزند.
هدف شخصیت خاتون مشخص است، او شبیه سایر کاراکترهای زن دیگر سریال‌های شبکه نمایش خانگی نیست که اهدافش به دریافت توجه و عشق خلاصه باشد. با این شخصیت‌پردازی تزریق نگاه شجاعانه به جامعه زنان هم محقق شده و خوی آزادی‌خواهی و استعمارگریزی در زنان تاریخ کشور را هم به نمایش می‌گذارد.
شخصیت زن دیگری که در این سریال مورد توجه قرار می‌گیرد،کاراکتر مبارز پروین است. پروین (ستاره پسیانی) در گفت و گوی مخفیانه با خاتون می‌گوید: شیرزاد نه به عنوان شوهر دوست من، بلکه به عنوان یک ایرانی نباید در مقابل ما بایستد.
منظور پروین را کمی‌باید موشکافی کرد و البته نتیجه واضح و آشکار است. ایرانی‌ها نباید در شرایط تهاجم جنگی در مقابل هم بایستند. این اشاره پروین را به عنوان یک شهید میهن دوست می‌توان به دوران کنونی تعمیم داد. بیشتر المان‌هایی که از زنان سریال دریافت می‌شود درون‌مایه‌های مقاومتی و مبارزه با استعمار دارد.
در 24 سال گذشته شکاف و تقابلی خاموش مبتنی بر گفتمان‌های سیاسی متنوع در کشورمان شکل گرفته است. در شرایطی که کارزار تقابل با متفقین بدون اشغالگری امتداد دارد این شکاف گاهی به رویارویی حزبی و سیاسی تبدیل شده و اهرم‌های رسانه‌ای خارج از کشور آن را می‌گسترانند. ایران نبردهای غیرمیلیتاری همچون جدل دیپلماتیک، اقتصادی و فرهنگی را همچنان تجربه می‌کند. این شکاف که تمثیل آن در رابطه سرگرد شیرزاد هموطنانش نمود دارد به دوپارگی مفهوم ایرانی بودن دامن می‌زند.
چرا روزی روزگاری در ایران؟
سریال خاتون با عنوان انگلیسی روزی روزگاری در ایران ساخته شده است. این عبارت در مورد آثار نمایشی خاصی به کار می‌رود که سعی در قیاس گذشته و آینده با دستمایه قرار دادن برشی از تاریخ را دارد. به همین دلیل سرجیولئونه وقتی تصمیم داشت فیلم ماندگارش «روزی روزی‌روزگاری در آمریکا» و «روزی روزگاری در غرب» را بسازد از این عبارت استفاده کرد.
در روزی روزگاری در آمریکا یک چرخه مافیایی از هسته‌ای ایدئولوژیک در جوامع پایین دستی (فرقه‌های یهودی) کارزار سیاسی – اقتصادی ایالات متحده را تحت الشعاع قرار می‌دهند.
در فیلم روزی روزگاری در غرب واکاوی و هسته شناسی و تکرار برش‌های تاریخی دنیای کابویی مورد نقد قرار می‌گیرد و خاتون با انتخاب این عنوان برشی از تاریخ را نمایش می‌دهد که در سال‌های اخیر در حال تحریف است و از سوی دیگر خطر اجماع دوباره متفقین را هشدار می‌دهد.
ایران در شرایط کنونی در محاصره نیروهای متفقین است و شیرزادها در تلاش برای مصالحه با قوای متفقین هستند و گروه سیاسی دیگری شبیه دستجات آزادی‌خواه هرگونه مصالحه‌ای که دامنه اقتدار و تصمیم‌گیری جمعی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد را به درستی نفی می‌کنند. خاتون این سوال را با مخاطب در بزنگاه صحیحی مطرح می‌کند، آیا باید تسلیم نیروی خارجی، خواه سیاسی، خواه نظامی شد؟
در شهریور پر آشوب 1320 پس از ورود نیروهای متفقین کشور با قطحی حاد مواجه می‌شود که به محاصره اقتصادی روزگار فعلی طعنه می‌زند و بسیاری مثل دایی خاتون همچنان سرسپرده نیروهای متفقین غربی هستند و شوهرش شیرزاد سرسپرده نیروهای روسی شده است و شخصیت جهانگیرخان روزبه سرسپرده شرقی‌هاست و رضا فخار که در قسمت‌های بعدی با او بیشتر آشنا می‌شویم تنها فرد مستقل غیر وابسته است که در فصل اول زمینه رهایی خاتون را فراهم آورده است.
گفت‌وگوها، دیالوگ‌ها و منولوگ‌ها در این سریال به صورت زیبایی نوشته شده‌اند که اصالت را به درک صحیح از تاریخ و آگاهی‌بخشی اجتماعی می‌دهد، نه اغواگری بصری و دراماتیک. این اصالت و برداشت حقیقی تاریخ را در شرایط فعلی با توجه به ویژگی سرگرم‌ساز سریال باید گسترش داد و چنین آثاری با جذابیت محتوایی بیشتری باید تبدیل به بخشی از رویکردهای نوین سیما شوند. طبیعتا اگر نمی‌توان سریال را در رسانه ملی پخش کرد، پلت‌فرمی مثل تلویبیون می‌تواند آنرا به صورت عمومی‌تر توزیع کند.
تکلیف قهرمان خاتون با خودش مشخص نیست/ چطور یک فرمانده روی بام خانه‌اش نماد دشمن را پهن می‌کند؟"خاتون" چه مقدار به "حقایق تاریخی" وفادار خواهد بود؟/ کولاژی ناهمگون از عناصر تکراریخاتون و دوگانه سخت دفاع از میهن و عشق/ آیا در خاتون، عشق قربانی وطن‌پرستی می‌شود؟
انتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: سریال شبکه نمایش خانگی سریال شبکه نمایش خانگی رسانه های فارسی زبان شبکه نمایش خانگی روزی روزگاری نیروهای متفقین تینا پاکروان سریال خاتون ساخته شده بخش خصوصی رسانه ها ساخته شد رسانه ای بر اساس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۴۶۶۹۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تکیه خاتون‌آبادی، نقش جهانی کوچک در دل تخت فولاد
تکیه خاتون‌آبادی از تکایای تخت‌فولاد است که کاشی‌کاری گنبد آن که روش معرق یا نقوش اسلیمی آراسته شده است؛ در قسمت بالا کتیبه‌ای به خط ثلث با مضمون آیاتی از قرآن به شیوه کاشی هفت رنگ خشتی وجود دارد و در زیر آن نیز از خط کوفی ساقه‌بندی استفاده شده که به تسبیحات اربعه و اسامی امامان اشاره می‌کند.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، تکیه خاتون‌آبادی یکی از تکایای اواخر دوران صفوی منسوب به علامه میر محمداسماعیل خاتون‌آبادی است که در دوران حیات او به‌عنوان مدرسه علمیه از آن استفاده می‌شده و با مرگ او و دفنش داخل مدرسه این محل به تکیه تبدیل می‌شود.
این تکیه در شمال تخت‌فولاد، در کنار کوچه واله، مقابل غسال‌خانه سابق که امروزه ساختمان مخابرات است، قرار دارد و ساختار آن عبارت است از یک صحن با ورودی اصلی مستقیم به صحن از طرف شمال صحن، سر درب و سکوهای خسته نشین است.
جبهه غربی صحن دارای یک ایوان در گوشه شمال‌غربی است که مَدرَس و مدفن میر سید محمداسماعیل خاتون‌آبادی در پشت این ایوان قرار دارد که این مدرس به شکل چهار صفه است؛ قبر خاتون‌آبادی در صفه جنوبی آن قرار گرفته و در زیر مدرس نیز سردابی است که محل عبادت و ریاضت خاتون‌آبادی بوده و بالای مدرس اتاقی کوچک مانند است که روی آن اتاق گنبدی نار با کاشی‌کاری معرق و با طرح اسلیمی زیبا و با رنگ غالب لاجوردی و سفید بر زمینه فیروزه‌ای است.
در کل، معماری بنا، به شیوه اصفهان بسیار خوش تناسب و زیبا است؛ در اطراف صحن اتاق‌هایی است که محل سکونت طلاب بوده و بعداً محل دفن بزرگانی از خاندان خاتون‌آبادی شده است؛ جنوبی صحن فضای یک مسجد کوچک تابستانی است و محراب گچی ساده و مقرنس‌های ظریف و زیبا در این مکان نظرها را به خود جلب می‌کند، همچنین در جبهه شرقی یک دالان ارتباطی به صحن تکیه آغاباشی قرار دارد.
این بنا در تاریخ ۱۰/۰۳/۱۳۸۲ شمسی با شماره ۹۰۶۸ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
آخوند گزی در تذکره القبور می‌نویسد: «گویند نانوایی از دست فراش‌های حاکم گریخته در این تکیه آمده و این تکیه مخروبه بوده با خود نیت می‌کند که اگر این مرد بزرگوار و صاحب مقامات است فراش‌های حاکم مرا نمی‌بینند تعمیر این گنبد و اینجا را می‌کنم بعد فراش‌های حاکم آمده توی همانجا را گشته نانوا و را ندیدند بعد آن مرد نانوا تعمیر آنجا را نموده و رفع خرابی آنجا را کرده.»
مفصل‌ترین تزئین، کاشی کاری گنبد تکیه است که به روش معرق یا نقوش اسلیمی آراسته شده است؛ در قسمت بالا کتیبه‌ای به خط ثلث با مضمون آیاتی از قرآن به شیوه کاشی هفت رنگ خشتی وجود دارد و در زیر آن نیز از خط کوفی ساقه‌بندی استفاده شده که به تسبیحات اربعه و اسامی امامان اشاره می‌کند و به روش معقلی در زمینه کاشی فیروزه‌ای کار شده است.
از موارد دیگر کاشی‌کاری می‌توان نمای شمالی تکیه اشاره کرد که نقوش آن در قسمت بزرگ‌تر است و سرمه‌دان با کاشی معقلی فیروزه‌ای و خطوط بنایی اسماً ا… و محمد و علی با کاشی سیاه است و در لچکی‌های کوچک‌تر از کاشی مشکی استفاده شده و مربع‌های بالای دارای نقوش صابونکی ساده است.
میر سید محمداسماعیل خاتون‌آبادی:
فرزند سید محمدباقر، عالم فاضل، عابد زاهد فقیه و مفسر قرآن کریم. از شاگردان ملأ محمدتقی مجلسی، میرزا رفیعا نایینی و ملارجبعلی تبریزی است که سال‌ها امام جماعت و مدرس جامع جدید عباسی (مسجد امام) بوده است.
در اواخر عمر، در تخت‌فولاد مدرسه‌ای بنا کرد و به تدریس، تألیف و عبادت در آن مدرسه مشغول بود و بالغ بر ۳۵ تألیف داشته که از آن جمله «شرح اصول کافی»، «اعتقادیه» و «تفسیر قرآن» در چهارده مجلد است؛ وی ریاضی‌دان، مهندس و ستاره شناس برجسته‌ای بود که شهرت ویژه‌ای به تدریس و تعلیم علوم ریاضی داشت. او همچنین عارفی زاهد و پرهیزکار بود که به نقد تصوف عملی و متمایز نمودن عرفان صحیح شرعی از عرفان غیر شرعی همت گمارد.
در مورد وی گفته می‌شود که برای خود قبری در حجره‌ای در همین تکیه آماده کرده بود، شب‌ها بعد از فریضه مغرب و عشا در میان آن قبر رفته و تهجد در قبر گذاشته و بعد از آن از قبر بیرون می‌آمده، مشغول تألیف کتب از جمله تفسیر قرآن می‌شده است.
میر سید محمدباقر خاتون‌آبادی:
فرزند میر محمداسماعیل، عالم فاضل، فقیه محقق و ادیب، معروف به ملاباشی، نزد جمعی از علما از جمله محمدباقر محقق سبزواری، آقا حسین خوانساری به تحصیل پرداخت؛ میر محمدباقر، دانشمندی مورد توجه شاه سلطان حسین بود و عنوان معلمی او را داشت که پس از اتمام بنای مدرسه چهارباغ در سال ۱۱۱۸ قمری تدریس در این مدرسه به وی واگذار شد و پس از پدرش نیز مقام امامت و مدرسی مسجد جامع عباسی را برعهده داشت. از آثارش «آثار علوی»، «آداب دعا» و «ترجمه مکارم الاخلاق» است.
سید محمدحسین خاتون‌آبادی:
فرزند میرزا محمود، شاعر و ادیب و خوشنویس دانشمند، متخلص به «آزاد»، تحصیلاتش را در اصفهان و نجف به اتمام رسانیده، به تدریس در مدارس اداره فرهنگ مشغول شد؛ وی متبحر در علم الانساب، علوم غریبه، تاریخ، ادبیات نقاشی و طراحی بوده، خطوط ثلث، نسخ و کوفی را خوش می‌نوشت و در اصفهان در مدارس حقایق، جده کوچک و در تهران مدرسه شیخ عبدالحسین، آصفیه، سیروس و در نجف اشرف در مدرسه علمیه نجف تحصیل کرد.
مسلط به زبان عربی و آشنای با زبان‌های روسی، فرانسه و انگلیسی بود و خدمت فرهنگی او در مدارس شهرهای ساوجبلاغ تهران، ابرقو یزد، شهرضا، اردکان، اصفهان و مدرسه چهارباغ بوده و دارای مدال علمی درجه اول از وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه است.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»